Skarb Średzki




24.05.1988

wróć

24 maja 1988 r. w Środzie Śląskiej podczas prac rozbiórkowych przy jednej z tamtejszych kamienic robotnicy natrafili na – jak się wkrótce okazało – jedno z najważniejszych znalezisk w powojennej Polsce. Znalezienie „Skarbu Średzkiego”, jak potocznie mówi się o tym wykopalisku, nie było pierwszym tego typu wydarzeniem w tym dolnośląskim mieście.

„Trzy lata wcześniej, 8 czerwca 1985 r. podczas kopania fundamentów pod budynek centrali telefonicznej przy tej samej ulicy robotnicy znaleźli gliniany dzban wypełniony srebrnymi monetami: groszami praskimi i groszami miśnieńskimi. Znalezisko to szybko zabezpieczyli funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej i trafiło ono po dokładnych badaniach i inwentaryzacji do Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu. Nikomu jednak nie przyszło do głowy, by rozpocząć dokładne przeszukanie terenu wokół tego miejsca[1]”.

Być może nigdy nie poznamy dokładnej charakterystyki drugiego średzkiego skarbu. „W Środzie Śląskiej garniec pełen złotych i srebrnych monet został wydobyty na światło dzienne przez łyżkę koparki na ulicy Daszyńskiego podczas niszczenia - nota bene bez stosowania obowiązujących dziś w historycznych miejscach wcześniejszych prac ratunkowych i dozoru archeologicznego – gotyckiej piwnicy demontowanego budynku. Jednak zanim robotnicy i przechodnie jak jeden mąż rzucili się do wykopu, by wyrywać z ziemi i ze swoich rąk średniowieczne nominały, wiele ciężarówek gruzu z tego miejsca wylądowało na pobliskim wysypisku śmieci i odpadów, jakie powstało na terenie średzkiego Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji. Ośrodek był niezbyt udaną inwestycją i trzeba było podsypać ziemią obszar nieustannie zalewany wodą opadową. Kiedy ludzie uprzytomnili sobie, że ten wywieziony gruz może być najcenniejszą hałdą w Polsce, poszli tam jak na grzyby do lasu. Pod osłoną nocy wiercono ziemię, grzebano w niej jamy i dziury, eksplorowano teren przy użyciu drogich i trudnych wówczas do zdobycia wykrywaczy metalu. Na poszukiwania ruszyły całe rodziny, sąsiedzkie brygady, a nawet szkolne klasy pod wodzą nauczycieli. Skarb został rozdrapany. Jak bardzo, okazać się miało w następnych miesiącach i latach, choć pewnie nigdy już nie będzie można poznać prawdy na temat jego losów[2]”.

Od 6 września 1997 r. skarb jest przechowywany w Muzeum Regionalnym w Środzie Śląskiej (wcześniej czasowo przebywał w Muzeum Narodowym we Wrocławiu).